لاپاراسکوپی رحم و تخمدان، یک روش جراحی است که از طریق سوراخهای کوچک در شکم و استفاده از لاپاراسکوپ (یک دستگاه با یک لنز بزرگ و نور پرتو دهنده)، به بررسی و درمان مشکلات رحم و تخمدان میپردازد. این روش، به دلیل کمترین تهاجم و زمان بهبودی سریعتر نسبت به روشهای باز، برای برخی از مشکلات زنان مورد استفاده قرار میگیرد.
لاپاراسکوپی رحم و تخمدان چگونه انجام می شود؟
در جراحی لاپاراسکوپی رحم و تخمدان، ابتدا بیمار تحت تاثیر بیهوشی عمومی قرار میگیرد. سپس جراح چندین سوراخ کوچک (حدود 0.5 تا 1 سانتیمتر) در ناحیه شکم ایجاد میکند. این سوراخها به عنوان “پورتها” شناخته میشوند.
سپس لاپاراسکوپ (یک دستگاه با یک لنز بزرگ و نور پرتو دهنده) از طریق یکی از پورتها وارد شکم میشود. این لاپاراسکوپ به دست جراح کنترل شده و تصاویری از داخل شکم، رحم و تخمدان را به یک صفحه نمایش منتقل میکند.
سپس از طریق پورتهای دیگر، ابزارهای جراحی کوچکی مانند مشعلها، ابزار برشی و ابزارهای خاص دیگر وارد شکم میشوند. این ابزارها با کمک تصاویر لاپاراسکوپی انجام عملیات بر روی رحم و تخمدانها را ممکن میسازند. پس از انجام عملیات مورد نیاز، ابزارها بیرون میآیند و پورتها با دقت بسته میشوند.
لاپاراسکوپی رحم و تخمدان به دلیل استفاده از سوراخهای کوچک، مزایایی مانند زمان بهبودی سریعتر، درد کمتر پس از جراحی و جراحی کمتر باز را داراست. هرچند که هر عمل جراحی ریسکهایی دارد و قبل از تصمیمگیری در مورد لاپاراسکوپی رحم و تخمدان، باید با پزشک خود در مورد مزایا و معایب آن صحبت کنید.
بیماری های رحم و تخمدان
رحم، یک اندام عضلانی توخالی است که مانند یک گلابی در لگن زن بین مثانه و روده قرار گرفته است. تخمدان ها تخمک هایی را تولید می کنند که از طریق لوله های فالوپ حرکت می کنند. رحم دیوارههای ضخیم عضلانی دارد که وظیفه اصلی آن تغذیه جنین قبل از تولد است.
حال به دلایل مختلفی که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم ممکن است بیماری ها متفاوتی گریبان گیر رحم وتخمدان شود لازم به ذکر است که بیماری مربوط به رحم علاوه بر اینکه می تواند از خود رحم شروع شود، ممکن است توسط عواملی خارج از رحم، مانند هورمون ها به وجود آید. خوشبختانه بیشتر این بیماری ها را می توان با دارو کنترل کرد، اما در برخی از موارد ممکن است به روش عمل جراحی و یا لاپاراسکوپی صورت گیرد.
عارضه ها ی مربوط به رحم و تخمدان شامل موارد زیر می شود:
رشد غیر طبیعی بافت هایی در رحم سبب ایجاد تومور های رحم می شود که عموما با نشانه هایی همچون خونریزی و ترشح غیر عادی به خصوص بعد از یائسگی یا خونریزی زیاد هنگام عادت ماهانه،
اشکال یا درد در هنگام ادرار کردن، مقاربت دردناک، درد در ناحیه لگن همراه است.
زمانی که رحم به پشت ستون فقرات متمایل شود، واژگونی رحم رخ می دهد که معمولا با نشانه هایی همچون داشتن دردهایی در کمر و احساس سنگینی در بخش تحتانی لگن همراه است.
آندومتریت زمانی رخ می دهد که مخاط رحم دچار عفونت شود. خونریزی های نامرتب، ترشحهای مهبلی، درد و حساسیت در زیر شکم، احساس ضعف، تب، اختلال در ادرار از نشانه های ابتلا به عفونت مخاط رحم می باشد.
این نوع عارضه، غده هایی است که در دهانه رحم رشد می کنند که به دو نوع پولیپ های خارج از دهانه رحم و پولیپ های داخل دهانه رحم تقسیم می شوند.
پولیپهای خارج از دهانه رحم: عموما زنان پس از یائسگی به این نوع پولیپ مبتلا می شوند که این پولیپها در سلولهای سطح خارجی دهانه رحم رشد میکنند.
پولیپهای درون دهانه رحم: رایج ترین پولیپ های رحم، پولیپ های درون دهانه رحم هستند که این پولیپ ها می توانند از غدد دهانه رحم که درون کانال دهانه رحم هستند، رشد کنند. ابتلا به این پولیپ ها ارتباطی با دوران یائسگی ندارد به طوری که احتمال این که زنان یائسه نشده به این نوع پولیپ مبتلا شوند بیشتر است.
درد رحم، گرفتگی عضلانی هنگام عادت ماهانه، خونریزی در فاصله قاعدگی ها، خونریزی فراوان هنگام قاعدگی و ترشحات مهبلی از نشانه های وجود پولیپ رحم است.
یکی از شایع ترین بیماری های دستگاه تناسلی در زنان سرطان رحم است که با نشانه هایی همچون افزایش حجم رحم، خونریزی نامرتب مهبل زنانی که قاعدگیشان مرتب است، خونریزی پس از یائسگی همراه است.
این عارضه زمانی رخ می دهد که بافت های دیواره های داخلی رحم به هم نزدیک شوند. داشتن دوره های قاعدگی بسیار سبک، گرفتگی یا درد شدید در ناحیه لگن، ناباروری و سقط مکرر جنین از نشانه های چسبندگی رحم است.
هنگامی که عضلات و رباط های نگه دارنده رحم ضعیف شود افتادگی رحم رخ می دهد، که این امر سبب می شود رحم پایین بیاید و نزدیک مثانه قرار بگیرد. بارداری ،افزایش فشار به پایین شکم، یبوست مزمن، چاقی، سبب افتادگی رحم یا همان پرولاپس رحم می شود. این عارضه عموما با نشانه هایی همچون درد و فشار زیر شکم ، بی اختیاری ادرار، احساس فوریت در ادرار، تکرر ادرار، یوبست، درد لگن و… همراه است.
ابتلا به این عارضه علت قطعی ندارد اما عموما به دلیل رشد بی رویه سلول های عضلانی رحم به وجود می آید که با نشانه هایی همچون دردهای قاعدگی شدید و طولانی مدت، خونریزی های غیرطبیعی، احساس فشار در ناحیه لگن، بزرگ شدن شکم، درد در رابطه جنسی همراه است.
عمل لاپاراسکوپی رحم و تخمدان ها
یکی از راه های درمان بیماری های مربوط به رحم و تخمدان و برخی سرطان ها داخل شکم، عمل لاپاراسکوپی است. در این روش درمانی، جراح پس از بیهوش کردن بیمار، لوله های سوند را برای دفع ادرار وارد شکم می کند. در این روش برای فاصله گرفتن سایر اجزاهای شکم به وسیله سوزن، شکم را از گاز کربن دی اکسید پر می کنند و بعد از آن جراح در زیر ناف برش کوچکی ایجاد می کند و لاپاراسکوپ وارد نواحی شکم و لگن می شود و رحم و تخمدان ها به طور کامل بررسی و درمان می شوند.
به طور کلی لاپاراسکوپی رحم و تخمدان برای موارد زیر کاربرد دارد:
• لاپاراسکوپی به منظور درمان کیست ها و تومورهای تخمدان ها.
• اوفورکتومی یا همان لاپاراسکوپی جهت برداشتن تخمدان ها.
• انجام لاپاراسکوپی جهت درمان بارداری های خارج از رحم.
• لاپاراسکوپی جهت رفع چسبندگی لوله ها، رحم و تخمدان ها.
• جهت درمان فیبروم های رحم از طریق برداشتن آن ها یا مسدود کردن جریان خون متصل به آن ها.
• لاپاراسکوپی جهت درمان افتادگی رحم.
• هیسترکتومی یا همان لاپاراسکوپی جهت برداشتن رحم.
• جهت بستن لوله های فالوپ در افرادی که می خواهند یک روش جلوگیری دائم و کامل داشته باشند.
• انجام لاپاراسکوپی جهت تشخیص و درمان ناباروری.
• به منظور درمان لایه آندومتریوز رحم از طریق تخریب بافت اندومتر.
• برای درمان سرطان مانند برداشتن بخشی از غدد لنفاوی برای درمان.
اقدامات قبل از لاپاراسکوپی رحم و تخمدان
قبل از جراحی لاپاراسکوپی رحم و تخمدان، شما باید اقدامات زیر را در نظر بگیرید:
- مشاوره با پزشک: قبل از جراحی، ملاقاتی با پزشک خود داشته باشید. در این ملاقات، پزشک شما را در مورد جزئیات جراحی، مزایا و معایب آن، ریسکها و نحوه آمادهسازی قبل از عمل آگاهی خواهد داد.
- آزمایشات قبل از جراحی: پزشک شما می خواهد آزمایشاتی مانند آزمایش خون، آزمایش ادرار، آزمایش عملکرد کلیه و سایر آزمونهای تشخیصی دیگر را انجام دهید. این آزمایشات برای ارزیابی وضعیت سلامتی شما و بررسی هرگونه مشکل قبل از جراحی استفاده میشوند.
- قرار دادن در بیمارستان: شما باید قبل از جراحی در بیمارستان ثبتنام کنید و اطلاعات مربوط به هویت، بیمه و تاریخچه پزشکی خود را ارائه دهید. همچنین، باید با تیم پرستاری و سایر اعضای تیم پزشکی ملاقات کنید تا با روند بیمارستانی آشنا شوید.
- رژیم غذایی و داروها: پزشک شما ممکن است شما را درباره رژیم غذایی قبل از جراحی و ممنوعیت یا توقف مصرف خاصی از داروها هشدار دهد. رعایت این دستورالعملها، میزان موفقیت و بهبود پس از جراحی را تحت تأثیر قرار میدهد.
- تنظیم برنامه: قبل از جراحی، برنامهریزی کنید تا بتوانید برای مراقبت پس از جراحی و بازگشت به خانه و کارهای روزمره، زمان کافی را در اختیار داشته باشید.
اقدامات بعد از لاپاراسکوپی رحم و تخمدان
بعد از جراحی لاپاراسکوپی رحم و تخمدان، شما باید اقدامات زیر را در نظر بگیرید:
بازگشت به اتاق استراحت:
پس از جراحی، شما به اتاق بیدار شدن منتقل میشوید تا از تاثیر بیهوشی عمومی به طور کامل به هوش بیایید. در این مرحله، پرستاران و پزشکان شما را مراقبت میکنند و علائم شما را بررسی میکنند.
نگهداری در بیمارستان:
مدت زمانی که در بیمارستان سپری میکنید، بستگی به نوع و مدت جراحی، عوارض پس از جراحی و وضعیت شما دارد. پزشک شما تصمیم میگیرد که شما باید چقدر در بیمارستان بمانید تا بهبودی کامل شما تضمین شود.
کنترل درد:
پس از جراحی، ممکن است درد و عدم راحتی احساس کنید. پزشک شما داروهای ضد درد را تجویز میکند تا درمان درد شما راحتتر شود. اهمیت تسکین درد و کنترل آن برای بهبود سریعتر و راحتتر شما بسیار مهم است.
مراقبت پس از جراحی:
پس از جراحی، شما باید دستورالعملهای مراقبت پس از جراحی را دنبال کنید. این شامل تغییر بانداژ، مراقبت از سوراخهای جراحی، محدودیتهای فعالیت، رژیم غذایی و مصرف داروها میشود. همچنین، باید هماهنگی با پزشک خود برای بررسی وضعیت پس از جراحی و برنامه بازگشت به فعالیتهای روزمره داشته باشید.
پیگیری و مراقبت بعدی:
پس از ترخیص از بیمارستان، شما باید به پیگیری و مراقبتهای بعدی توجه کنید. این شامل ملاقاتهای تعیین شده با پزشک جراح برای ارزیابی وضعیت شما، بررسی نتایج آزمایشها و هرگونه نیاز دیگر است.
دوره بهبودی لاپاراسکوپی رحم و تخمدان
دوره بهبودی پس از جراحی لاپاراسکوپی رحم و تخمدان معمولاً کوتاهتر از جراحی باز است. این دوره عموماً تا چند هفته طول میکشد و میزان بهبودی و بازگشت به فعالیتهای روزمره بستگی به نوع جراحی، وضعیت عمومی شما و توصیههای پزشکی است.
در این دوره،عوارضی مانند درد، خستگی و تورم در ناحیه جراحی وجود داشته باشد، اما با گذشت زمان و پیروی از دستورالعملهای پزشکی، این عوارض بهبود مییابند. مهم است که در این دوره به استراحت کافی، مصرف داروها به طور منظم، رعایت محدودیتهای فعالیت و مراقبت از سوراخهای جراحی توجه کنید. همچنین، ملاقاتهای پس از جراحی با پزشک خود برای ارزیابی وضعیت و بررسی پیشرفت بسیار مهم است.
مزایای جراحی لاپاراسکوپی رحم و تخمدان
مزایای جراحی لاپاراسکوپی رحم و تخمدان عبارتند از:
- برش کوچک: در این نوع جراحی، تنها برشهای کوچکی در ناحیه شکم انجام میشود، که باعث کاهش درد پس از عمل، تورم و زمان بهبودی میشود.
- بازگشت به فعالیتهای روزمره سریعتر: به دلیل کاهش تورم و زمان بهبودی، بیماران بعد از جراحی لاپاراسکوپی رحم و تخمدان معمولاً سریعتر به فعالیتهای روزمره خود بازمیگردند.
- کاهش خطر عفونت: با استفاده از برشهای کوچک و ورود ابزارهای لاپاراسکوپی از طریق سوراخهای کوچک، خطر عفونت کاهش مییابد.
- بهبود ظاهر: برخلاف جراحی باز که باعث تشکیل جریانها و زخمهای بزرگ بر روی پوست میشود، جراحی لاپاراسکوپی به ظاهری بهتری منجر میشود، زیرا بریدگیها کوچکتر است و جریانهای کمتری را ایجاد میکند.
چه چیزی را بعد از لاپاراسکوپی رحم و تخمدان تجربه می کنیم؟
بعد از جراحی لاپاراسکوپی رحم و تخمدان، تجربههای زیر را داشته باشید:
- درد و عدم راحتی: در ناحیه شکم، شانهها یا قفسه سینه درد و عدم راحتی احساس می کنید. این درد معمولاً مدت کوتاهی پس از جراحی وجود دارد و با استفاده از داروهای تسکین درد کاهش مییابد.
- خونریزی و ترشحات: پس از جراحی خونریزی و ترشحات از ناحیه جراحی داشته باشید. این مسائل معمولاً در محدوده طبیعی بوده و با گذشت زمان بهبود مییابند.
- تورم و کبودی: در ناحیه شکم و دیگر مناطق مورد جراحی تورم و کبودی را تجربه کنید. این تورم و کبودی معمولاً به مرور زمان کاهش مییابد.
- خستگی و ضعف: پس از جراحی، حالت خستگی و ضعف عمومی داشته باشید. این مشکل معمولاً به دلیل تاثیر بیهوشی عمومی و جراحی است و با استراحت و آرامش مناسب بهبود مییابد.
مراقبت های بعد از عمل لاپاراسکوپی
بنابر توصیه بهترین جراح لاپاراسکوپی رعایت موارد زیر بعد از این عمل الزامی می باشد:
- استراحت به مدت چند روز یا چند هفته بسته به نوع عمل
- مصرف منظم و به موقع دارو های تجویز شده پزشک
- پرهیز از انجام فعالیت ها و ورزش های سنگین تا بهبودی
- خشک و تمیز نگه داشتن محل بخیه ها
- عدم نوشیدن الکل و نوشیدنی های گاز دار تا یک روز بعد از عمل
- عدم داشتن رابطه جنسی حداقل به مدت یک هفته
- رژیم غذایی سالم و مناسب
!…درباره جراحی لاپاراسکوپی سنگ کیسه صفرا و زخم معده بیشتر بدانید…!
نتیجه گیری
لاپاراسکوپی رحم یک روش جراحی است که برای دسترسی و انجام عمل جراحی روی رحم از طریق برشهای کوچک در ناحیه شکم استفاده میشود. در این روش، از یک دستگاه لاپاراسکوپ که شامل یک تیوب باریک با دوربین و ابزارهای جراحی استفاده میشود، استفاده میشود.
